लिस्बन — तीन वर्षभित्र तेस्रो पटक निर्वाचनमा जान लागेका पोर्चुगलका नागरिकहरूले मे महिनामा फेरि मतदान गर्नुपर्ने भएको छ। लुइस मोंटेनेग्रोको केन्द्र-दक्षिणपन्थी सरकार पतन भएपछि देश फेरि निर्वाचनको सामना गर्न बाध्य भएको छ।

स्पिनुम्भिभा काण्डको प्रभाव

नोभेम्बर २०२३ मा समाजवादी प्रधानमन्त्री एन्टोनियो कोस्टाले प्रभावकारिता सम्बन्धी जाँचमा मुछिएपछि राजीनामा दिए। त्यसपछि नयाँ राष्ट्रिय निर्वाचन गरियो जसमा लुइस मोंटेनेग्रोको डेमोक्रेटिक एलायन्स गठबन्धनले सर्वाधिक मत प्राप्त गर्दै अल्पमत सरकार गठन गरेको थियो। सुरुमा सरकारको स्थिरता अपेक्षा गरिए पनि स्पिनुम्भिभा काण्डले यो सरकारलाई संकटमा फसाएको हो।

स्पिनुम्भिभा नामक डेटा सुरक्षा परामर्श कम्पनी, जसलाई मोंटेनेग्रोले सन् २०२१ मा स्थापना गरेका थिए, पछि उनको पत्नी र छोराहरूको नाममा सारियो। यस कम्पनीले सरकारसँग सम्झौता भएका विभिन्न कम्पनीहरूलाई परामर्श सेवा प्रदान गरिरहेको आरोप विपक्षले लगाउँदै आएको थियो। मोंटेनेग्रोले आफूलाई कुनै आर्थिक फाइदा भएको अस्वीकार गरे पनि, विपक्षीहरूले उनलाई सरकारी पदमा रहँदा परोक्ष रूपमा आर्थिक लाभ लिएको आरोप लगाए।

विश्वासको मत र अविश्वासको प्रस्ताव

स्पिनुम्भिभा काण्डलाई लिएर विपक्षी दलहरूले मोंटेनेग्रोविरुद्ध संसदमा अविश्वासको प्रस्ताव प्रस्तुत गरेका थिए, तर ती प्रस्तावहरू असफल भए। तथापि, प्रधानमन्त्रीले आफूलाई विश्वासको मत दिने चुनौती लिने घोषणा गरे। प्रधानमन्त्री मोंटेनेग्रोले संसदलाई “देशलाई राजनीतिक स्पष्टता चाहिन्छ” भन्दै विश्वासको मतको सामना गरे। तर, संसदले विश्वास व्यक्त नगर्दा उनको सरकार ढलेको छ।

नयाँ निर्वाचनको घोषणा

प्रधानमन्त्री मोंटेनेग्रोको सरकार पतन भएपछि, राष्ट्रपति मार्सेलो रेबेलो डे सौजाले पोर्चुगलका प्रमुख राजनीतिक दलका नेताहरूलाई बेलेम दरबारमा बोलाएर परामर्श गर्न थालेका छन्। राष्ट्रपति मार्सेलो रेबेलो डे सौजाले आगामी मे १८, २०२५ मा नयाँ आमनिर्वाचन हुने घोषणा गरिसकेका छन् ।

यो निर्वाचनले तीन वर्षभित्रको तेस्रो आकस्मिक निर्वाचनको मार्ग खोल्नेछ। संसदको निर्वाचन पछि दुई महिना भित्र स्थानीय तहको निर्वाचन हुनेछ भने जनवरी २०२६ मा राष्ट्रपति पदका लागि पुनः चुनाव हुनेछ।

राजनीतिक स्थिरता संकटमा?

यो आकस्मिक निर्वाचन यति छिटो आएपछि पोर्चुगलको राजनीतिक परिदृश्य स्थिर छैन। सर्वेक्षणअनुसार, मोंटेनेग्रोको डेमोक्रेटिक एलायन्सले सर्वाधिक मत प्राप्त गर्ने अनुमान छ, यद्यपि समाजवादी पार्टी पनि नजिक छ। दूरदक्षिणपन्थी समूह चेगा पार्टीको समर्थन केही घटेको भए पनि उनीहरू संसदको तेस्रो ठूलो दलको रूपमा रहिरहने देखिन्छ।

तथापि, स्थिर सरकार गठन गर्नका लागि विकल्प सीमित छन्। स्पिनुम्भिभा काण्डले संसदमा विभिन्न दलहरूबीचको सम्बन्धमा तिक्तता बढाएको छ, जसले आगामी निर्वाचनलाई अझ चुनौतीपूर्ण बनाएको छ।

प्रधानमन्त्री मोंटेनेग्रोले आफैं उम्मेदवारी दिने घोषणा गरेका छन्, भने समाजवादी पार्टीका नेता पेद्रो नुनो सान्तोस पनि केन्द्र-दक्षिणपन्थी दलसँग दोस्रो पटक पराजित नहुनुपर्ने दबाबमा छन्। यसले गर्दा चुनावी अभियान आक्रामक र तीव्र हुने अपेक्षा गरिएको छ।

संसदमा कुनै पनि दलले स्पष्ट बहुमत नपाउने सम्भावना रहेको हुँदा, चेगा पार्टी पुनः निर्णायक भूमिका खेल्न सक्छ। मोंटेनेग्रोले यस समूहसँग सहकार्य नगर्ने अडान राखे पनि, केही दलका नेताहरूले चेगा पार्टीसँग सहमति गर्न आग्रह गरिरहेका छन्। आगामी निर्वाचनमा मोंटेनेग्रो असफल भएमा, उनका पूर्ववर्ती पेद्रो पासोस कोएलोको नेतृत्वमा दलले नयाँ दिशा लिनुपर्ने माग पनि बढ्ने सम्भावना छ।

–पोलिटिकोको सहयोगमा